قوام و پایداری روابط دوستانه میان ملت‌ها، وامدار فعالیت‌ها و دغدغه‌های عالمان و شارحان اخلاق و معنویت است

به گزارش گروه رسانه ای “برای ایران” به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، دکتر مسعود پزشکیان در مراسم گرامیداشت سیصدمین سالگرد شاعر شهیر ترکمن «مختومقلی فراغی» تصریح کرد: گستره تأثیر و نفوذ ادبیات فاخر مشرق‌زمین، زوایای بدیعی از شور و سیر به معرفت را به نمایش گذاشته است و اشعار مختومقلی به عنوان گنجینه‌ای از سجایای اخلاقی نیز در همین منظومه جای دارد. در باور این شاعر بزرگ، دین اسلام هدفی جز سعادت بشر ندارد و در جهت تکمیل مکارم اخلاقی و پرورش و تعالی روح انسانی به ظهور رسیده است.

متن کامل سخنان رئیس جمهور در این مراسم به این شرح است؛

بسم الله الرحمن الرحیم

در ابتدا از جناب آقای سردار بردی محمداف رئیس جمهور محترم و همچنین جناب آقای قربانقلی بردی محمداف رهبر محترم ملی ترکمنستان برای دعوت از اینجانب و میزبانی نشست مهم فرهنگی بزرگداشت شخصیت بزرگ و عارف شهیر مختومقلی فراغی با عنوان «ارتباط متقابل اعصار و فرهنگ‌ها؛ زیربنای صلح و توسعه» در شهر عشق‌آباد صمیمانه تشکر می‌کنم.

عالیجنابان

آقایان و خانم‌ها

در قلمرو سیاسی و فرهنگی بزرگی که امروز ایران و ترکمنستان در قلب آن جای گرفته‌اند و در روزگار سلجوقیان، شاعران و تاریخ‌نگاران سرحد آن را از جیحون تا فرات و گاه از کاشغر تا حلب ذکر کرده‌اند، از دیرباز مردمانی، با صلح و صفا زندگی می‌کنند که با وجود گوناگونی و تنوع در قومیت و زبان، میراث تمدنی و فرهنگی مشترکی دارند.

در این قلمرو سرزمینی گسترده، ساختار فرهنگی کما بیش واحد و منسجمی حاکم بوده است. با وجود اقوام گوناگون، زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های متفاوت و نیز برآمدن و برافتادن سلسله‌های حکومتی مختلف، نمودهای فرهنگی این پهنه عظیم همواره از آبشخورهای یکسان سیراب شده است. از این رو جلوه‌های گوناگون فرهنگ، هنر و ادبیات، چنان مشابهت و نزدیکی دقیقی دارد که جز با قائل شدن به زیرساخت فرهنگی واحد قابل توصیف و توجیه نیست.

روابط و دوستی دو ملت بزرگ ایران و ترکمنستان به عنوان دو همسایه با مرزهای طولانی، همواره روابطی دوستانه، برادرانه، سازنده و مبتنی بر منافع متقابل بوده و از روندی رو به رشد و متوازن در همه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار است.

بخش‌های مهمی از تاریخ، ادبیات و فرهنگ مردم ایران با مردم حوزه تمدنی آسیای مرکزی، از پیوستگی بالایی برخوردار است و به سان نوری است که از یک منشور تابیده و جهان پیرامون ما را غرق در شکوه و وسعت گیرای خود ساخته است. وجود دین اسلام و گسترش آیین‌های اسلامی از مسیر ایران و آسیای مرکزی و تبادل فرهنگی و هم‌دینی ایجاد شده، در کنار قرابت زبانی میان اقوام ایرانی با قومیت‌های ساکن در گستره آسیای مرکزی نیز بر رونق و درخشش این غنای تمدنی مشترک افزوده است.

خانم‌ها و آقایان!

قوام و پایداری روابط دوستانه میان ملت‌ها، وامدار فعالیت‌ها و دغدغه‌های عالمان و شارحان اخلاق و معنویت است. تبادل اندیشه و تعاملات فرهنگی میان گروه‌های انسانی، خارج از اراده دولت‌ها شکل گرفته و مرز و حصار نمی‌شناسد. در این میان نقش اسطوره‌های شعر و ادب ما همچون فردوسی، رودکی، سعدی و خیام و بسیاری دیگر از ستاره‌های آسمان علم و هنر، در معرفی فرهنگ ناب و غنای تمدن مشرق زمین بر کسی پوشیده نیست.

ادیب فرزانه و شاعر بزرگ‌مان «مختومقلی فراغی» نیز مصداق بارزی از این سیر تمدنی و پرچمدار اعتلای فرهنگ و زبان ترکمن است؛ کسی که در طول حیات پرثمر خویش تأثیر شایسته و مهمی را در رشد مفاهیم ارزشمند انسانی بر جای گذاشته و جاذبه هنر و اشعار زیبایش گلستان ادبیات ما را معطر ساخته است.

بسیاری از دلایل ماندگاری آداب، سنن و گویش‌های زبانی ما مدیون تلاش وافر بزرگانی بوده است که از جان مایه گذاشته‌اند. اگر زبان فارسی شاعران بزرگی چون فردوسی را برای احیای خود دیده است، زبان و ادب ترکمن نیز مدیون تلاش شاعران و ادیبان بزرگی همچون مختومقلی است که نقش بی‌بدیلی برای حفظ ادبیات ترکمن از خود برجای گذاشته است. شاید بزرگترین دغدغه مختومقلی حفظ کرامت انسانی در بستر حوادثی باشد که هنوز هم محیط پیرامون ما را در معرض تهدید و تأثیرخود قرار داده است.

توجه به معنویت، اخلاق، عدالت، آزادی، اتحاد، برابری حقوق انسان‌ها در کنار توجه به درک درست از مفاهیم اسلامی و عشق به اهل بیت عصمت و طهارت، تجلی‌بخش اندیشه و سامان فکری این عارف بزرگ است. دیوان اشعار و آثار برجای مانده از وی گویای دریایی از مضامین اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است که وسعت اندیشه و غنای کلامش را یادآور می‌‌سازد.

گستره تأثیر و نفوذ ادبیات فاخر مشرق‌زمین، زوایای بدیعی از شور و سیر به معرفت را به نمایش گذاشته است و اشعار مختومقلی به عنوان گنجینه‌ای از سجایای اخلاقی نیز در همین منظومه جای دارد. در باور این شاعر بزرگ، دین اسلام هدفی جز سعادت بشر ندارد و در جهت تکمیل مکارم اخلاقی و پرورش و تعالی روح انسانی به ظهور رسیده است.

ما نیز در کنار بزرگان خود باور داریم، اسلام، دین صلح و برادری و بعثت پیامبر مکرم اسلام (ص)، جز برای کامل کردن مکارم اخلاقی نبوده است. یکی از موضوعاتی که تمایل دارم در خصوص آن سخن بگویم وجود دسیسه‌های پنهان برای واگرایی و ایجاد دشمنی میان مذاهب اسلامی است؛ موضوعی که لازم است مد نظر همه جامعه اسلامی قرار گیرد. بخش‌های مهمی از جهان اسلام در معرض تهدید افراط و رشد گروه‌هایی است که فلسفه وجود خود را در تزریق افتراق و جدایی جامعه اسلامی می‌بینند. وقتی بزرگانی مانند مختومقلی صحبت از همگرایی و اتحاد جوامع اسلامی می‌کنند به خوبی از زوایای تاریک و مصائب جدایی آگاه هستند.

تأسی به آیه «واعتصموا بحبل اللَّه جمیعاً و لاتفرّقوا» بهترین و مؤثرترین راه برای جلوگیری از هرگونه نفاق و ایجادکننده وحدت به معنای حقیقی آن در دنیای پرتلاطم کنونی است.

حضار گرامی؛

نگاه به وحدت و ایجاد وفاق فقط مختص به جوامع اسلامی نیست، بلکه صحبت از صلح و تعمیق برادری و پی‌ریزی گفتمان وفاق نیاز امروز جامعه بین‌المللی است، اما در این گذر هنوز هم بسیاری از مؤلفه‌های یکجانبه‌گرایی، همزیستی جامعه انسانی را با اخلال مواجه کرده است.

مصداق روشن آن را امروز در فلسطین و در نادید انگاشتن حقوق ملتی می‌بینیم که دارای تاریخ، فرهنگ و عناصر هویتی مشخص و مختص به خود هستند. وقتی صحبت از ظلم و بی‌عدالتی می‌شود، تصویر رنج مردم بی‌پناه غزه در ذهن ما نقش می‌بندد. عمق بحران غزه و قساوت به کار رفته در این جنگ نابرابر و ادامه حملات وحشیانه به شهرهای لبنان خارج از توصیف است.

از دیگر موضوعات و مصادیق شعر مختومقلی، درک درست و ترس وی از رونق جهل و آسیبی بود که از جهت بی‌سوادی و یا دوری از اخلاق می‌توانست جامعه بشری را به سوی این قیاد و یا تعصب کور سوق دهد. بی‌اخلاقی و دوری از معنویت سال‌هاست که روزگار ما را با چالش‌های عدیده‌ای مواجه نموده است.

در پایان فرصت را مغتنم دانسته و از دولت محترم ترکمنستان مجدداً بابت برگزاری این نشست مهم فرهنگی تشکر می‌کنم. امیدوارم با تقویت و توسعه همکاری‌های فرهنگی و بالاخص برگزاری مراسم‌های مشابه، گام مهمی در زمینه معرفی شایسته مفاخر و گنجینه‌های ادبی مشترک‌مان برداشته باشیم.

از توجه همه شما عزیزان سپاسگزارم.