ریشه بخش مهمی از چالش‌های اجتماعی به بی‌اعتنایی به فرهنگ یا کانالیزه کردن فرهنگ برمی‌گردد

به گزارش گروه رسانه ای “برای ایران” به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، دکتر محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور امروز سه‌شنبه ۲۹ آبان ۱۴۰۳ در مراسم تکریم علیرضا مختارپور قهرودی و معارفه غلامرضا امیرخانی رئیس جدید سازمان اسناد و کتابخانه ملی ضمن تشکر از زحمات رئیس سابق سازمان گفت: به برادر بزرگوار خود که از سابقین کتابخانه ملی هستند تبریک ‌می‌گویم. دکتر امیرخانی سابقه درخشانی در کتابخانه ملی داشته‌اند. با زحمات ایشان کتابخانه به اینجا رسید. از پذیرفتن مسئولیت تشکر می‌کنم.

وی در ادامه اظهار کرد: مطمئن هستم با شناختی که از این سازمان دارند دوره درخشانی را رقم خواهد زد.

معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه کتابخانه ملی سابقه‌ای حدود یک قرن دارد، افزود: نگاهی که دولت به کتابخانه ملی و اسناد آن دارد، نگاه راهبری، راهنمایی و نظارت علمی بر همه مجموعه‌های علمی آن است، بدون اینکه بحث دخالت مطرح باشد.

دکتر عارف با تاکید بر اینکه بسیاری از کتابخانه‌های سراسری کشور مالک فرهنگی ندارد تا به نیازها و کمبودهای آن بپردازد، تصریح کرد: کتابخانه ملی نه تنها در کشور بلکه در حوزه تمدنی ایران جایگاه مهمی دارد.

وی ادامه داد: از فرهنگ، دانش و آن چیزی که باید معرف انقلاب ما باشد، غافل بوده‌ایم. از پتانسیل فرهنگی بودن انقلاب، بهره مناسب را نبرده‌ایم.

معاون اول رئیس‌جمهور تاکید کرد: باید در میان مسئولان کسانی باشند که درگیر مسائل جاری نشوند و خود را فقط متولی و دنبال کننده امور فرهنگی بدانند. در کمال تاسف کسانی که مسئولیت فرهنگ و تولید علم در کشور دارند درگیر مسائل اقتصادی و اجرایی شده‌اند.

وی در ادامه تاکید کرد: با ویژگی‌های فرهنگی و توانایی‌ها و هوش استعدادی که جوانان ما دارند آیا باید امروز در این وضعیت قرار می‌گرفتیم.

معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه خاطرنشان کرد: ما باید نقش فرهنگ و معنویت در انقلاب خود را ببینیم. رهبر انقلاب ما یک مرجع دینی و یک چهره معنوی بود، نه چهره سیاسی و نه نظامی. در سیره و رفتار ایشان این امر بارز است. چقدر توانستیم در این مسیر جلو برویم.

وی افزود: دولت وفاق ملی، دولت چهاردهم باورش بر این است اولویت فرهنگ را به طور جدی دنبال کند. مقدمه نگاه به مسئله اقتصادی است. شرایط کشور را می‌دانیم، اما علی رغم مشکلات و تنگناها، اولویت علم و فرهنگ و تعالی فرهنگی جامعه برای دولت مهم است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: چالش‌های اجتماعی که داریم ریشه بخش مهمی از آنان به بی‌اعتنایی به فرهنگ یا کانالیزه کردن فرهنگ برمی‌گردد. بنای دولت است که در این زمینه تلاش کند. رشد و تعالی فرهنگی جزو اولویت ما است. در این راهبرد نگاه ما به پتانسیل و ظرفیت مردمی است. با پول دولت نمی‌توان فرهنگ را ارتقاء داد. وظیفه دولت بسترسازی است.

معاون اول رئیس جمهور افزود: نتیجه برخی از رفتارها امروز اینگونه شده است که  تولید علم و فرهنگ نداریم. فرهنگ فرمایشی در شان انقلاب ما نیست. بنای دولت بر این است که کار کنیم و بعد به مردم بگوییم نه اینکه وعده دهیم بعد عمل نکنیم. این خودش ضدفرهنگ است.

عارف گفت: این روزها ارایه عملکرد صد روزه مطرح است اما بنای ما از ابتدا این بوده که برای اعمال تغییرات هم با احتیاط عمل کنیم. بنا نداریم که هر کس از دولت قبل بر سر کار بوده را تغییر دهیم بلکه راهبرد دولت چهاردهم این است که دولت گذشته را نقد نکند.

وی تاکید کرد: می‌دانیم که سه ماه از دولت گذشته ولی هنوز ۱۰ استاندار تعیین تکلیف قطعی نشده‌اند، هزینه آن را هم می‌دانیم اما هزینه این نگاه به مراتب کمتر از حذف ناگهانی تعداد زیادی افراد است.

معاون اول رئیس‌جمهور گفت: از مسئولانی که ماندن یا نماندن‌شان هنوز قطعی نیست اما به صورت جدی کار را دنبال می‌کنند نیز تشکر می‌کنم.

وی با تاکید بر اینکه سازمان کتابخانه ملی باید خانه امن محقق و چهره‌های فرهنگی باشد، افزود: مرکز اسناد و کتابخانه ملی باید بانی این سیاست باشد، این موضوع باید نهادینه و ضابطه‌مند شود که به صورت سلیقه‌ای عمل نشود.

دکتر عارف، تقویت دیپلماسی فرهنگی را یکی از رسالت‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی دانست و گفت: مزیت ما دیپلماسی فرهنگی است اما متاسفانه در این سالها به دنبال دیپلماسی سیاسی رفته‌ایم که مزیت ما نبوده است. دیپلماسی فرهنگی می‌تواند ما را به دیپلماسی در سایر حوزه‌ها برساند.

غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان نیز در مراسم با قدردانی از تلاش‌های علیرضا مختارپور، رئیس سابق این سازمان، بر جایگاه کتابخانه ملی به‌عنوان یکی از ارکان برجسته فرهنگی و علمی کشور تأکید کرد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در سخنان خود، با اشاره به نقش محمدرضا عارف،‌ معاون اول رئیس جمهوری، در توسعه کتابخانه ملی اظهار داشت: کتابخانه ملی امروز به‌عنوان یک شجره طیبه شناخته می‌شود؛ شجره‌ای که ثمره تلاش‌های مداوم و مستمر بسیاری از شخصیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی است. بخشی از این موفقیت‌ها مرهون زحمات دکتر عارف است. ایشان در دوران معاون اولی خود در دولت دوم سید محمدخاتمی، نقشی کلیدی در ساخت این بنای عظیم داشتند که در سال ۱۳۸۳ به بهره‌برداری رسید. افزون بر این، بخشنامه مهم ایشان در سال ۱۳۸۱ که به الزام واسپاری تمامی منابع اطلاعاتی از سوی ناشران اشاره دارد، هنوز هم به‌عنوان یکی از ارکان اصلی جمع‌آوری و غنی‌سازی منابع کتابخانه ملی به شمار می‌آید.

غلامرضا امیرخانی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به دستاوردهای فرهنگی پس از انقلاب اسلامی، گفت: انقلاب اسلامی ایران نه تنها یک انقلاب سیاسی، بلکه یک انقلاب فرهنگی بود که تاثیرات آن در بسیاری از زیرساخت‌های علمی و هنری کشور قابل مشاهده است. اگر به اطراف کتابخانه ملی نگاه کنیم، وجود نهادهایی چون باغ کتاب، فرهنگستان‌های علوم، زبان و ادب فارسی، و موزه‌هایی همچون باغ‌موزه دفاع مقدس و هنر، نشان از توسعه پایدار فرهنگی دارد که پس از انقلاب تحقق یافته است.

وی با تاکید بر جایگاه کتاب در زندگی انسان افزود: کتاب نه‌تنها منبعی برای کسب دانش، بلکه ابزاری برای انتقال حکمت و ژرفای اندیشه است. همان‌طور که تی.اس. الیوت، شاعر نامدار، بیان کرده است؛ کجاست آن حکمت که در دانش گم کرده‌ایم و کجاست آن دانشی که در اطلاعات گم کرده‌ایم! در دنیای امروز، انباشت زندگی از اطلاعات سطحی، ما را از مسیرمطالعه عمیق و دستیابی به حکمت دور کرده است. با این حال، کتاب همچنان جایگاه خود را به‌عنوان ابزاری برای ارتقای اندیشه حفظ کرده است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با استناد به جمله‌ای جاودانه از امام خمینی (ره) درباره اهمیت علم و کتاب  گفت:‌ حضرت امام(ره) دربحبوحه سال‌های جنگ، جمله‌ای فرمودند که امروز نیز الهام‌بخش است؛ زندگی زیر چتر علم و آگاهی آن‌چنان شیرین و لذت‌بخش است که انس با کتاب، قلم و اندوخته‌ها، آن‌قدر خاطره‌ساز و پایدار است که تلخی‌ها و ناکامی‌های دیگر را به فراموشی‌ می‌سپارد. این نگاه نشان‌دهنده نقشی کلیدی است که علم و کتاب در اندیشه انقلاب اسلامی ایفا کرده و در عبور از دشواری‌ها و رسیدن به موفقیت‌های فرهنگی، تأثیر بسزایی داشته‌اند.

امیرخانی در ادامه سخنان خود، با اشاره به چالش کاهش سرانه مطالعه در عصر دیجیتال، بر ضرورت همکاری بین‌سازمانی تأکید کرد و گفت: کتابخانه ملی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت علوم، و وزارت آموزش‌وپرورش می‌تواند نقشی محوری در ترویج کتابخوانی ایفا کند. این نهادها، به‌ویژه با ارتباط مستقیم خود با دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها، ظرفیت‌های گسترده‌ای برای گسترش فرهنگ مطالعه دارند.

رئیس جدید سازمان اسناد و کتابخانه ملی در پایان سخنان خود، ضمن تشکر از کتابداران و همکاران، ابراز امیدواری کرد که این سازمان بتواند در آینده، نقشی مؤثرتر در ارتقای فرهنگ مطالعه و تولید دانش ایفا کند.